Viðburðir af ýmsu tagi skipa stóran sess í starfsemi Rannís. Er þeim ætlað að styðja við kynningarstarf á verkefnum og sjóðum sem Rannís hefur umsjón með og gera áhrif þekkingarsköpunar sýnileg. Rannís á einnig þátt í að hvetja vísinda- og fræðafólk til dáða með viðurkenningum af ýmsu tagi.

Vísindavaka Rannís 2023 var haldin laugardaginn 30. september en Vísindavaka er langstærsti viðburðurinn sem Rannís stendur fyrir. Vísindavakan fór fram í Laugardalshöll auk þess sem haldin voru nokkur vísindakaffi í aðdraganda vökunnar. Þá var Vísindaslamm endurtekið en það fór fram í fyrsta skipti á Íslandi árið 2022. Á Vísindavöku er almenningi boðið upp á sannkallaða vísindaveislu, en þar mætir okkar fremsta vísindafólk til að sýna og segja frá rannsóknum og nýsköpun á lifandi og gagnvirkan hátt.

Markmiðið með Vísindavökunni er að stuðla að aukinni vísindamiðlun til almennings og vekja áhuga, ekki síst hjá ungu kynslóðinni, á heimi vísindanna, kynna manneskjurnar á bak við vísindin og vekja fólk til umhugsunar um mikilvægi rannsókna- og vísindastarfs í nútímasamfélagi. Allar vísindagreinar eru kynntar á Vísindavöku, hugvísindi jafnt sem raunvísindi. Á Vísindavöku kynnti vísindafólk frá nærri 50 stofnunum, háskólum og fyrirtækjum tæplega 100 rannsóknarverkefni fyrir almenningi á lifandi og skemmtilegan hátt og sóttu 6.500 gestir viðburðinn í Laugardalshöll. Gestir fengu að skoða og prófa ýmis tæki og tól sem notuð eru við rannsóknir, skoða afurðir verkefna og spjalla við vísindafólkið. Rannís stendur fyrir Vísindavöku á Íslandi, en hún er haldin samtímis í 320 borgum og bæjum Evrópu undir heitinu European Researchers' Night. Verkefnið er styrkt af Marie Skłodowska Curie undiráætlun Horizon Europe.

Eftir velheppnað Vísindaslamm árið 2022 var ákveðið að endurtaka leikinn í tengslum við Vísindavöku Rannís. Á Vísindaslamminu (Science Slam), sem haldið var í Stúdentakjallaranum, steig ungt vísindafólk á stokk og sagði frá rannsóknum sínum á nýstárlegan og lifandi hátt og áttu gestir að kjósa hvert þeirra væri frumlegast og skemmtilegast. Sævar Helgi Bragason stýrði viðburðinum og voru glæsileg verðlaun í boði fyrir sigurvegarann. Þátttakendur voru ungt vísindafólk með margvíslegan bakgrunn og má segja að frumleiki og skemmtun hafi einkennt kvöldið. Þegar upp var staðið var það Matthias Baldursson Harksen, doktorsnemi í eðlisfræði við Háskóla Íslands, sem náði best að fanga hylli áhorfenda og sigraði Vísindaslammið.

Í aðdraganda Vísindavöku var hellt upp á hið sívinsæla Vísindakaffi, þrjú voru haldin í Bókasamlaginu í Reykjavík og tvö á landsbyggðinni. Markmiðið með Vísindakaffinu er að vísindafólk segi frá rannsóknum á óformlegan hátt og gestir fái tækifæri til að taka þátt í kaffihúsaspjalli um rannsóknir og spyrja vísindafólk spjörunum úr. Yfirskrift fyrsta Vísindakaffisins í Reykjavík var Geta tölvur skapað? þar sem Þórhallur Magnússon rannsóknaprófessor við Listaháskóla Íslands veitti gestum innsýn inn í huga gervigreindarinnar og hvort hún væri í raun að skapa list eða líkja eftir henni á grunni gagna sem gervigreindin viðar að sér.

Heilahreysti alla ævi: Hvað getur þú gert? var yfirskriftin á öðru Vísindakaffinu þetta árið en þar spjallaði María Kristín Jónsdóttir, prófessor við sálfræðideild Háskólans í Reykjavík og sérfræðingur í klínískri taugasálfræði á minnismóttöku Landakots, um hvernig heilahreysti er nátengd líkamlegri hreysti og hvernig við getum minnkað líkur á heilabilunarsjúkdómum með því að stuðla að góðri heilsu heilans.

Dulin virkni Eurovision var yfirskrift þriðja og síðasta Vísindakaffisins árið 2023 en þar spjölluðu þau Baldur Þórhallsson, prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands og rannsóknastjóri Rannsóknaseturs um smáríki, og Hera Melgar Aðalheiðardóttir, MA í alþjóðasamskiptum, um hvernig lítil ríki og stór, veikburða ríki, nota Eurovision til að bæta ímynd sína og hvernig mjúku valdi og landkynningu er beitt til pólitísks ávinnings.

Viðurkenning Rannís fyrir vísindamiðlun var veitt á Vísindavöku og að þessu sinni hlaut „Með fróðleik í fararnesti“, samstarfsverkefni Ferðafélags Íslands og Háskóla Íslands viðurkenninguna.
Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir, háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra afhenti viðurkenninguna fyrir hönd Rannís. Með fróðleik í fararnesti eru fræðandi gönguferðir í náttúrunni þar sem fræða- og vísindafólk Háskóla Íslands miðlar af þekkingu sinni til almennings, barna og ungmenna um fjölbreyttar rannsóknir, ekki síst á lífríki og umhverfi. Samstarfsverkefnið leggur áherslu á markvissa og skemmtilega fræðslu til almennings um leið og boðið er upp á hreyfingu og samveru fyrir alla fjölskylduna.

Öflug dagskrá Vísindavöku og viðurkenning fyrir framúrskarandi vísindamiðlun

Vísindavaka var haldin í 30. september 2023 og í tengslum við hana var afhent viðurkenning fyrir vísindamiðlun. Þá var þrisvar helt upp á Vísindakaffi í Reykjavík og háskólanemar kepptu á Vísindaslammi.

Nýsköpunarverðlaun forseta Íslands eru veitt árlega þeim námsmönnum sem hafa unnið framúrskarandi starf við úrlausn verkefnis sem styrkt var af Nýsköpunarsjóði námsmanna sumarið áður. Verðlaunin voru fyrst veitt árið 1996.

Axel Pálsson, Tómas Frostason og Tómas Orri Pétursson nemar í verkfræði og tölvunarfræði í Háskólanum í Reykjavík hlutu verðlaunin fyrir verkefnið Vélræn endurhæfing í heimahúsi með sýndarveruleika. Leiðbeinandi var Pétur Már Halldórsson hjá Nox medical.

Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson, afhenti verðlaunin.

Í verkefninu „Vélræn endurhæfing í heimahúsi með sýndarveruleika“ var hönnuð og smíðuð frumgerð að tæki til aðstoðar við endurhæfingu á skertri skynjun í höndum vegna heilablóðfalls. Auk tækisins var hannað snjallforrit sem gegnir margþættu hlutverki. Það stýrir tækinu, er viðmót sem mætir sjúklingnum, ásamt því að vera samskiptamiðill milli sjúklinganna og sjúkra- og iðjuþjálfa sem stýra endurhæfingunni.

Önnur verkefni sem tilnefnd voru til verðlaunanna voru:

Jöklabreytingar og sjávarstaða umhverfis Ísland: Unnið af Berglindi Pétursdóttur, nema við HÍ. Leiðbeinandi var Guðfinna Th. Aðalgeirsdóttir prófessor á verkfræði- og náttúruvísindasviði HÍ.

Sea Saver: Unnið af Atla Erni Friðmarssyni, Óla Sveini Bernharðssyni, Unnari Bæring Sigurðssyni og Lara De Stefano nemum í Háskólanum í Reykjavík. Leiðbeinandi var Ásta Karen Ágústsdóttir.

Digital Symptom Tracker for Kid's Periodic Fever: Unnið af nemunum Árna Steinari Þorsteinssyni og Þorsteini Inga Stefánssyni Rafnar í tölvunarfræðideild HR/HA. Leiðbeinandi þeirra var Anna Sigríður Islind, dósent í tölvunarfræðideild HR. Samstarf var við Högskolan Väst í Svíþjóð.

Myndræn skráning búsetuminja og lýðvirkjun: Unnið af Sigríði Hlíðkvist G. Kröyer og Kristínu Emblu Guðjónsdóttur, nemum í landfræði við Háskóla Íslands. Leiðbeinendur voru Skúli Björn Gunnarsson, forstöðumaður Gunnarsstofnunar á Skriðuklaustri, og Rannveig Þórhallsdóttir, fornleifafræðingur hjá Sagnabrunni og Rannsóknasetrum HÍ.

Leikskólalóðir á norðurslóðum: Unnið af Karen Lind Árnadóttur sem útskrifaðist úr grunnnámi í landslagsarkitektúr frá Landbúnaðarháskóla Íslands vorið 2022. Verkefnið var unnið í samstarfi við Teiknistofu Norðurlands og voru umsjónaraðilar verkefnisins Anna Kristín Guðmundsdóttir og Arnar Birgir Ólafsson, landslagsarkitektar FÍLA.

Nýsköpunarverðlaunforseta Íslands voru afhent við hátíðlega athöfn á Bessastöðum þann 30. janúar, 2023.

Rannsóknasjóður hélt í fyrsta sinn viðburð í tilefni af árlegri úthlutun sjóðsins. Úthlutunarfundurinn bar yfirskriftina „Frá rannsókn til hagnýtingar“og var haldinn 27. janúar á Hótel Reykjavík Natura. Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir, háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra opnaði fundinn. Þá tóku til máls á fundinum; Ágúst Hjörtur Ingþórsson, forstöðumaður Rannís, Einar Mäntylä, framkvæmdastjóri Auðnu tæknitorgs, Már Másson, prófessor í lyfjaefnafræði við Háskóla Íslands, Paolo Gargiulo, prófessor, forstöðumaður Heilbrigðistækniseturs Landspítala og Háskólans í Reykjavík og Lárus Thorlacius, formaður stjórnar Rannsóknasjóðs en hann kynnti úthlutun sjóðsins 2023.

Úthlutunarfundur Rannsóknasjóðs var haldin á Hotel Reykjavik Natura 27. janúar 2023.

Nýsköpunarþing er haldið árlega í samstarfi Rannís, Íslandsstofu, Nýsköpunarsjóðs atvinnulífsins og Hugverkastofunnar. Umfjöllunarefni Nýsköpunarþings hverju sinni tengist rannsóknum, þróun og markaðsmálum. Umræðuefnið er ávallt valið með það í huga að ýta undir skilning manna á samspili vísinda, tækni og þekkingar annars vegar og vöruframleiðslu og markaðsstarfs hins vegar. Nýsköpunarverðlaun Íslands eru veitt á Nýsköpunarþingi.

Nýsköpunarþing 2023 var haldið í Grósku, fimmtudaginn 26. október undir yfirskriftinni
„Líf í lífvísindum“. Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir, háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra, opnaði þingið og veitti einnig Nýsköpunarverðlaun Íslands fyrir árið 2023.

Nýsköpunarverðlaun Íslands fyrir árið 2023 hlaut fyrirtækið PayAnalytics sem þróað hefur jafnlaunahugbúnað sem gerir launagreiðendum kleift að mæla launabil, loka launabilum og halda launabilum lokuðum. Aðeins nokkrum vikum eftir verðlaunaafhendinguna var fyrirtækið selt til svissnesks fyrirtækis sem er leiðandi á heimsvísu á sviði launagreiningar og árangursmælinga.

Nýsköpunarþing og Nýsköpunarverðlaun Íslands

Nýsköpunarþing og afhending Nýsköpunarverðlauna Íslands fór fram í Grósku, 26. október 2023.

Þann 8. júní var haldinn vorfundur Tækniþróunarsjóðs undir yfirskriftinni: Sóknarfæri Íslands. Fundurinn var haldinn í Sjálfstæðissalnum við Austurvöll en var einnig í streymi.

Opnunarávarp flutti Ágúst Hjörtur Ingþórsson forstöðumaður Rannís. Einnig töluðu Einar Mäntylä, framkvæmdastjóri Auðnu tæknitorgs, og Erla S. Árnadóttir, hæstaréttarlögmaður, meðeigandi LEX Lögmannsstofu. Agnar Steinarsson, framkvæmdastjóri Driftline sagði frá sinni reynslu. Í lokin kynnti Sigurður Óli Sigurðsson, sviðsstjóri rannsókna- og nýsköpunarsviðs Rannís úthlutanir sjóðsins. 
Að loknum fundi var gestum boðið upp á léttar veitingar.

Vorfundur Tækniþróunarsjóðs fór fram í sjálfstæðissalnum (gamla Nasa) við Austurvöll 8. júní 2023.

Á fundinum var haustúthlutuninni fagnað og nýir styrkþegar boðnir velkomnir til samstarfs við sjóðinn. Ávarp flutti Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir, ráðherra háskóla, iðnaðar og nýsköpunar. Dagskrá fundarins var helguð Dafna, sem er samstarfsverkefni Tækniþróunarsjóðs og KLAK. Svandís Unnur Sigurðardóttir, sérfræðingur hjá Rannís, Freyr Friðfinnsson, alþjóðafulltrúi og verkefnastjóri hjá KLAK, Magnús Ingi Óskarsson, framkvæmdastjóri KLAK VMS, fluttu erindi um hlutverk og mikilvægi Dafna fyrir nýsköpunarumhverfið á Íslandi 

Þá sögðu þau Haukur Guðjónsson, framkvæmdastjóri og meðstofnandi Sundra og Eyrún Linnet, tæknistjóri og meðstofnandi Snerpa Power, frá reynslu sinni við að hafa þann stuðning sem Dafna er við uppbyggingu þeirra fyrirtækja.

Þá fór Guðrún Inga Ingólfsdóttir, stjórnarformaður Tækniþróunarsjóðs, yfir haustúthlutun sjóðsins.

Haustfundur og uppskeruhátíð Tækniþróunarsjóðs var haldin í Grósku 14. desember 2023.

Vaxtarsprotinn var veittur í 17. skipti árið 2023. Fyrirtækið Hopp hlaut nafnbótina „Vaxtarsproti ársins“ sem er viðurkenning fyrir öfluga uppbyggingu sprotafyrirtækis. Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir, háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra, afhenti Vaxtarsprotann í Flórunni í Grasagarðinum í Laugardal. Tvö önnur fyrirtæki, Dohop og Lauf Forks, hlutu einnig viðurkenningar.

Vaxtarsprotinn er samstarfsverkefni Rannís, Samtaka iðnaðarins, Samtaka sprotafyrirtækja og Háskólans í Reykjavík. Tilgangur viðurkenningarinnar er að vekja athygli á góðum árangri sprotafyrirtækja í örum vexti og skapa þannig aukinn áhuga og skilning á uppbyggingarstarfi þeirra.

Vaxtarsprotinn var haldinn í Grasagarðinum í Laugardal um 7. september 2023.

Undanfarin ár hefur Rannís skipulagt Rannsóknaþing í samstarfi við Vísinda- og tækniráð þar sem tekin eru fyrir stefnumál á sviði rannsókna og nýsköpunar.

Tekin var ákvörðum um að flytja Rannsóknaþing yfir á vormánuði  og var ekkert slíkt þing skipulagt á árinu.

Vísinda- og tækniráð var einnig lagt niður á árinu og við starfsemi ráðsins tók nýtt Vísinda- og nýsköpunarráð. Við þá breytingu var ákveðið að breyta einnig nafni Hvatningarverðlaunanna og veita þau fyrir árin 2023 og 2024 á Rannsóknaþingi vorið 2024.

Rannsóknaþing og Hvatningarverðlaun Vísinda- og tækniráðs

Tekin var ákvörðum um að flytja Rannsóknaþing yfir á vormánuði  og var ekkert slíkt þing skipulagt á árinu.

Evrópumerkið er viðurkenning sem er veitt til tungumálakennara eða annarra sem koma að nýsköpun og tækniþróun í tungumálakennslu.

Í ár hlaut verkefnið Gefum íslensku séns – íslenskuvænt samfélag frá Háskólasetri Vestfjarða viðurkenninguna.

Verðlaunaafhendingin fór fram á KEX Hostel þann 14. nóvember þar sem forstöðumaður Rannís, Ágúst H. Ingþórsson veitti viðurkenninguna fyrir hönd mennta- og barnamálaráðherra.

Evrópumerkið var veitt á KEX hostel 14. nóvember 2023.

Landskrifstofa Erasmus+ leitast við að vekja athygli á verkefnum sem hafa náð sérlega góðum árangri og eru líkleg til að veita öðrum innan mennta- og æskulýðssamfélagsins innblástur, ýmist í tengslum við ákveðinn málaflokk eða markhóp. 

Á ráðstefnunni Verum græn með Erasmus+, sem fram fór þann 7. júní í Veröld, húsi Vigdísar, voru frumsýnd myndbönd um sex verkefni á vegum Erasmus+, European Solidarity Corps og eTwinning, til að draga fram það frábæra starf í þágu sjálfbærni sem unnist hefur með þeim. Um er að ræða verkefni frá Háskólanum í Reykjavík, Skógræktarfélagi Íslands, Leikskólanum Akraseli, Ungum Umhverfissinnum, Verkmenntaskólanum á Akureyri og Leikskólanum Holti. Umrædd verkefni voru valin vegna þess að þau sýna einkar vel hversu fjölbreyttar leiðir stofnanir og samtök geta farið til að leggja baráttunni gegn loftslagsbreytingum af mannavöldum lið með stuðningi frá evrópskum styrkjaáætlunum. 

Myndböndin má sjá á YouTube rás Landskrifstofu. 

Evrópuverðlaunin fyrir nýsköpun í kennslu.

Landskrifstofa veitir einnig Evrópuverðlaun fyrir nýsköpun í kennslu annað hvert ár í samvinnu við framkvæmdastjórn Evrópusambandsins og aðrar landskrifstofur. Árið 2023 var áherslan á Evrópuvísu lögð á tækninýjungar í menntun, svo sem þjarkatækni, kóðun og forritun, gervigreind, sýndarveruleika og frumkvöðlastarf, og hvernig hægt er að innleiða þessa þætti í skólanámskrár. 

Að þessu sinni hlaut Verzlunarskóli Íslands Evrópuverðlaunin fyrir verkefnið “Technology in Education and Every Day Life – The Path to Digital Citizenship”, en það þótti sýna ferska og nýstárlega nálgun á skólastarf á einkar árangursríkan hátt. Verðlaunin voru veitt við hátíðlega athöfn á KEX Hostel þann 14. nóvember af sendiherra ESB á Íslandi, Lucie Samcová-Hall Allen. 

Verum græn með Erasmus+ og Evrópuverðlaunin fyrir nýsköpun í kennslu

Í Erasmus+ gefst landskrifstofum kostur á að nýta hluta fjármagnsins til að vinna saman að viðburðum og verkefnum í þágu markhópa áætlunarinnar. Fjölmargar tengslaráðstefnur eru skipulagðar um alla Evrópu sem þáttur í þessu samstarfi og eins heldur íslenska Landskrifstofan af og til fjölþjóðlega viðburði af þessu tagi.

Til að mynda stóð Landskrifstofan fyrir ráðstefnu á sviði fullorðinsfræðslu, starfsmenntunar og leik-, grunn- og framhaldsskóla sem tók fyrir aðild í Erasmus+. Viðburðurinn bar yfirskriftina “Your Nordic and Baltic Accreditation” og var haldinn í Reykjavík dagana 30. október – 2. nóvember. 
40 einstaklingar frá átta löndum tóku þátt ásamt tíu starfsmönnum frá fjórum Erasmus+ landskrifstofum. Markmið námskeiðsins var að efla alþjóðlegt samstarf og styðja við stofnanir sem vinna á sviði leik-, grunn- og framhaldsskóla, starfsmenntunar og fullorðinsfræðslu sem skipuleggja reglulega námsferðir fyrir nemendur og starfsfólk. 

Æskulýðshlutinn hélt fjóra alþjóðlega viðburði á Íslandi í samvinnu við aðrar landskrifstofur Erasmus+. Það voru:

Look up! Critical thinking in and about youth work,

Landskrifstofa Erasmus+ hélt á árinu nokkra fjölþjóðlega viðburði fyrir sína markhópa.

Rannís tók þátt í Hringborði Norðurslóða, sem haldið var í Hörpu dagana 19.-21. október, með fjölbreyttum hætti. Meðal dagskrárliða sem Rannís tók þátt í voru umræðufundur um norðurslóðastefnu Íslands á árunum 2011 til 2021, og kynningarfundur á rannsóknasamstarfi Íslands, Grænlands og Færeyja. Þá var Rannís í fyrsta skipti með kynningarbás á sýningarsvæði ráðstefnunnar þar sem áhersla var lögð á tækifæri og samstarf á sviði norðurslóðarannsókna auk þess sem almenn starfsemi Rannís var kynnt.

Rannís tók þátt í UTmessunni 3. til 4. febrúar í Hörpu. Starfsfólk Rannís kynnti helstu sjóði og verkefni á sviði nýsköpunar og þróunar sem eru í umsjón Rannís. Áhersla var lögð á að kynna Digital Europe og Enterprise Europe Network.

Rannís tók þátt í Framadögum AIESEC sem fram fóru í Háskólanum í Reykjavík, 9. febrúar 2023, og kynnti tækifæri fyrir háskólanema til áframhaldandi náms og atvinnutækifæra í gegnum styrkarsjóði og samstarfsáætlanir sem Rannís hefur umsjón með.

Landskrifstofa Erasmus+ tók þátt í sýningunni Mín Framtíð, dagana 16.-18. mars, sem fram fór í Laugardalshöll. Fókusinn var á kynningu á tækifærum til skiptináms og var kynningarbás útfærður líkt og rými í flugvél og fékk Rannís meðal annars lánuð flugvélarsæti frá Icelandair til útstillingar í básnum.

Rannís og Tækniþróunarsjóður tóku þátt í Nýsköpunarvikunni sem meðal annars fór fram í Grósku dagana 22.-26. maí. Tekið var á móti gestum í bás Rannís á þriðjudeginum 23. maí og á föstudeginum 26. maí, voru tvær kynningar í Sykursalnum í Grósku. Annars vegar kynning á Dafna, samstarfsverkefni Tækniþróunarsjóðs og KLAK–Innovit, undir yfirskriftinni „License to Thrive“ og hins vegar kynning frá alþjóðateymi Rannís um Enterprise Europe Network undir yfirskriftinni „It´s time for your innovation checkup“ en þar fengu gestir meðal annars að heyra reynslusögur frá tveimur aðilum sem höfðu farið í ástandsskoðun með sína nýsköpun hjá EEN teymi Rannís.

Rannís tók þátt í ýmsum viðburðum á árinu. Meðal annars í Hringborði norðurslóða, UTmessunni, Nýsköpunarvikunni og Framadögum.

Viðburðir skipa stóran sess

Öflug dagskrá Vísindavöku og viðurkenning fyrir framúrskarandi vísindamiðlun

Nýsköpunarverðlaun forseta Íslands

Úthlutunarfundur Rannsóknasjóðs

Nýsköpunarþing og Nýsköpunarverðlaun Íslands

Vorfundur Tækniþróunarsjóðs

Haustfundur Tækniþróunarsjóðs

Vaxtarsprotinn

Rannsóknaþing og Hvatningarverðlaun Vísinda- og tækniráðs

Evrópumerkið - European Language Label

Gæðaviðurkenningar Erasmus+

Alþjóðlegar tengslaráðstefnur

Aðrir viðburðir